4: Onderhoud kapitaalgoederen

4.1 Beleidskader
Deze paragraaf gaat over het onderhoud van de kapitaalgoederen in gemeentelijk bezit. Kapitaalgoederen zijn onderdelen van de openbare ruimte en accommodaties waarvoor langlopende investeringen nodig zijn. Het beheer en onderhoud hiervan is gericht op de duurzame instandhouding.
Het onderhoud van kapitaalgoederen gebeurt aan de hand van beheerplannen. Over het algemeen worden de jaarlijkse lasten behorende bij het beheerplan constant gehouden door gebruik te maken van een voorziening. In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de bestaande en geplande beheerplannen en de financiële consequenties, inclusief de vertaling daarvan in de begroting en jaarrekening. Het uitgangspunt is dat er voldoende middelen beschikbaar zijn in de diverse voorzieningen, zodat er op termijn geen achterstallig onderhoud en/of kapitaalvernietiging ontstaat.

A. Wegen en openbare verlichting
B. Groen
C. Water
D. Riolering

E. Gebouwen

4.2.A Wegen en openbare verlichting

Wegenonderhoud
Het jaar 2022 heeft grotendeels gestaan in het teken van voorbereiding van asfalteringswerken. Door de integraliteit van de verschillende afdelingen beter te benutten zijn de werken iets groter geworden. Maar hierdoor zal het eind resultaat veel duurzamer zijn.
Het gehele areaal aan asfaltwegen is voor het overgrote deel in een goede tot zeer goede staat.
Het onderhoudsniveau van de elementen is ook onderzocht en hierbij is naar voren gekomen dat deze gemiddeld tot goed is met uitzondering van de wegen waar de komende jaren nog reconstructies (in combinatie met riolering) gepland staan. Het gaat hierbij om de Eikenlaan, Plataanlaan, Berkenlaan, Lijsterbeslaan, Acacialaan en de Vlieterweg en omstreken.

Openbare Verlichting
De achterstand in het onderhoud is intussen ingehaald. Wij hebben een concept beheer- en beleidsplan laten maken, hieruit blijkt dat wij voor de komende jaren een behoorlijke vervangingsopgaaf gaan krijgen. Het energieverbruik is door de efficiëntere verlichting gedaald. De energiekosten zijn echter niet gedaald aangezien de energiebelasting is gestegen.

4.2.B Groen
In 2022 heeft de Groendienst op basis van de jaarlijkse wijkschouw de meest slechte plantsoenen gerenoveerd, hiermee kunnen we de inrichtingskwaliteit op orde houden. Om in de toekomst beheerachterstand te vermijden en het intensief groen niet te laten vergrassen (kapitaalvernietiging) is via de Kadernota 2023-2026 extra capaciteit opgevoerd. Dit is noodzakelijk vanwege forse areaaluitbreiding. In 2022 hebben we vanwege ziekte circa drie Fte verloren, ook inhuur was vanwege de krappe arbeidsmarkt lastig. Hierdoor is beheerachterstand (vergrassing van plantvakken) ontstaan welke we in Q1 van 2023 met extra inhuur weer willen inhalen.

Kwaliteitsniveau’s

Het plantsoen onderhouden wij volgens de landelijke standaard volgens de “Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte” van het CROW. In onderstaande tabel staan de actuele kwaliteitsniveaus.

De kwaliteitsniveaus zijn afgestemd op de groentypen. Intensief groen zoals vaste planten, sierheesters, rozen en hagen dienen ten aanzien van onkruidbeheer altijd op A-niveau onderhouden te worden. Een lager beheerniveau leidt bij dit soort kwetsbaar groen tot kapitaalvernietiging en is alleen met renovatie terug te draaien. Overige groentypen kunnen een lager beheerniveau hebben wat in beginsel niet leidt tot kapitaalvernietiging. Een hoger beheerniveau is hier zonder grote investeringen terug te draaien.

Begraafplaatsen
De Groendienst en de Buitendienst voeren het dagelijks beheer uit. Begraven wordt door de Buitendienst uitgevoerd. In 2022 hebben we geïnvesteerd in nieuwe informatieborden en hebben we enkele oude gedeelten van Begraafplaats Lambalgen gerenoveerd. Binnen de exploitatiebegroting is voldoende budget beschikbaar om de inrichtingskwaliteit op orde te houden. Voor grootschalige investeringen voor vervanging van de asfaltpaden en de gebouwen is geen vast budget. Noodzakelijke investeringen worden dan vooraf opgevoerd via de Kadernota.

Boomonderhoud
Met Ecosysteemdiensten zoals bijvoorbeeld verkoeling, fijnstof-afvangen, zuurstofproductie, schaduwwerking, koolstofvastlegging en versterking van de Biodiversiteit zijn bomen een deel van de oplossing voor klimaatverandering. Hiertoe hebben we in 2022 in totaal 38 (onder andere toekomstig monumentale) bomen geplant, waaronder 13 verschillende boomsoorten. Hierbij hebben we rekening gehouden met soorten die aantrekkelijk zijn voor insecten, vogels en kleine zoogdieren.  Jaarlijkse Boomplantplannen vloeien voort uit het Bomenstructuurplan 2016 en worden gefinancierd uit de voorziening bomen. In 2022 zijn diverse groen- civieltechnische- en  nieuwbouwprojecten in de voorbereiding- en ontwerpfase genomen. Uitvoering vindt later plaats, medio 2023-2025. In het regulier boombeheer hebben we alle bomen geïnspecteerd op boomveiligheid en actuele snoeibehoefte. Vervolgens hebben circa 1.800 bomen onderhoud gehad en hebben we 39 bomen gekapt of gerooid. Het onderhoud van de bomen is in een meerjarencontract aanbesteed tot en met 31-12-2024. Het dagelijks beheer van de bomen wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting.

Sportvelden De Bree
In 2022 hebben we het gehele sportpark in zeer goede samenwerking met de verenigingen op een hoog beheerniveau gehouden waardoor de levensduur van de velden langer is dan gebruikelijk. Beheer wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting. De vervangingsinvesteringen komen uit de voorziening. In 2022 is de voorziening meerjarig onderhoudsplan (MJOP) vastgesteld.

Speelplaatsen
In 2022 is één nieuwe speelplaats gerealiseerd. Momenteel hebben we 30 speelplaatsen in beheer. Op basis van jaarlijkse veiligheids- en onderhoudsinspecties wordt geïnvesteerd in het vervangen en onderhouden van speeltoestellen en speelondergronden. Verder hebben we twee speellocaties volledig gerenoveerd. Deze renovatie is gefinancierd uit de exploitatiebegroting. Voor het vervangen van de toplaag van het Cruijff-Court is geen voorziening. Hiervoor is een krediet aangevraagd. Deze komt in 2025 beschikbaar.

4.2.C Water

Onderhoud en beheer watergangen/sloten, duikers en vijvers
In 2022 hebben we samen met het waterschap en gemeente Woudenberg een bestek voor het opdiepte krijgen van watergangen op de markt gezet.

Onderhoud en reparatie houten bruggen en vlonders
In 2022 hebben we onderzoek laten doen naar de staat van onderhoud van de bruggen en steigers. Hieruit blijkt dat er achterstallig onderhoud is. Deze zullen we in de komende jaren trachten in te halen.

Grond- en oppervlaktewater
Samen met het waterschap en de gemeente Woudenberg hebben wij in 2022 een oppervlaktewater meetnet geëvalueerd en verbeterd. Hiermee hebben we de correlatie tussen oppervlaktewater en grondwaterstanden trachten aan te tonen. De resultaten hebben we van dit onderzoek binnen gekregen. De resultaten zijn nog niet volledig eenduidig, hierom gaan wij nog even door met meten.

4.2.D. Riolering

Onderhoud en beheer rioleringssysteem
Het onderhoud en beheer van het rioleringssysteem hebben wij in 2022 anders uitgevoerd. Door een innovatieve manier van inspecteren besparen we op inspectie. Met deze besparing hebben wij meer reparaties kunnen laten doen.

Samenwerking met de buurgemeenten
Wij hebben ook in 2022 weer goed kunnen samenwerken met gemeente Woudenberg en het Waterschap in het waterteam. Dit heeft geleid tot een efficiënter en minder kwetsbaar beheer van het riool- en watersysteem.   
Ook zijn wij meer in het Platform water gaan samenwerken waardoor er een breed kennisnetwerk is ontstaan, waaruit wij ook betere aansluiting vinden met landelijke ontwikkelingen en subsidiemogelijkheden. Wij hebben hier ook subsidie gekregen om een extra hemelwater afvoer te realiseren voor het industrieterrein Glashorst. De tekeningen en het bestek zijn bijna afrond waardoor wij in 2023 tot uitvoering kunnen gaan.

4.2.E. Gebouwen
Voor de gemeentelijke gebouwen zijn meerjarenonderhoudsplannen gemaakt. De doelstelling van een beheerplan is om de conditie van de gemeentelijke gebouwen te bewaken, achterstallig onderhoud te voorkomen en inzicht te hebben in de noodzakelijke onderhoudskosten over meerdere jaren.
De gebouwen waarvoor meerjarenonderhoudsplannen zijn opgesteld zijn:

• Toren NH-kerk
• Brandweerkazerne/gemeentewerkplaats
• Buitenplaats
• de Villa
• Kleedgebouwen sportaccommodaties

De meerjarenonderhoudsplannen van de Brandweerkazerne/gemeentewerkplaats, de Villa en de Buitenplaats zijn in 2020 geactualiseerd. Deze zijn, met terugwerkende kracht, in 2021 aan de raad ter vaststelling aangeboden. Voor de kleedgebouwen en sportaccommodaties is in begin 2021, tezamen met de eerder genoemde sportvelden een actualisatie voor de MOP/MVP uitgevoerd. Deze is eveneens in 2021 aan de raad aangeboden. De Toren NH-kerk is ongewijzigd. Het benodigde onderhoud is in 2022 conform de jaarplannen uitgevoerd zonder overschrijdingen.